Het Nationaal Reddingmuseum Dorus Rijkers in Den Helder heeft een nieuwe reddingboot in zijn collectie. De KNRM heeft de strandreddingboot Valentijn aan het museum overgedragen nadat de boot dit jaar uit de reddingvloot werd gehaald.

De reddingboot Valentijn heeft na 26 jaar trouwe dienst haar pensioenleeftijd bereikt. De reddingboot zou bij de eerstvolgende grote werfbeurt kostbare vernieuwingen moeten krijgen dat de boot vervangen rendabeler was. De KNRM vindt het belangrijk dat de boot onderdeel blijft van het verhaal van het reddingwezen in Nederland en vindt het Nationaal Reddingmuseum Dorus Rijkers een waardige plaats om de boot tentoon te stellen. De reddingboot Valentijn kwam sinds 1990 449 keer daadwerkelijk in actie en redde 626 mensen.

De Valentijn werd van Texel naar Den Helder gevaren. Peterson Den Helder B.V. sponsorde de plaatsing van de Valentijn op de kade. Zij leverden een kraan met personeel die de reddingboot op de kade plaatste en neerzette op het plein tussen Stoom en het museum. De reddingboot kan niet gebruikt worden voor vaartochten door het Reddingmuseum. De nog waardevolle motoren en bruikbare onderdelen zijn verwijderd voor hergebruik door de KNRM.

Voormalig directeur Hans Sterkenburg heeft zich ingezet om de Valentijn naar het museum te krijgen. Nu zo vlak voor zijn officiële afscheid is het gelukt. Een mooier afscheidscadeau voor het museum kun je niet wensen. De strandreddingboot is vanaf donderdagmiddag voor het publiek te bezichtigen.

De Valentijn is een uniek KNRM-ontwerp uit 1990, afgeleid van de zogenaamde Johannes Fredrikklasse reddingboot uit 1987. De boot van bijna 11 meter en met een gewicht van 10 ton is ze speciaal ontwikkeld voor de Hollandse kust. De reddingboot kan met een speciale bootwagen vanaf het strand worden gelanceerd.

Meer informatie over de Valentijn kun je vinden op www.knrm.nl/reddingboten/valentijn-klasse

Volgende week verschijnt De Reddingboot 230. Dit nummer is de eerste editie waarin we samenwerken met TMG Natives. Met een nieuwe partij werken is altijd spannend, maar er ligt weer een opgefrist blad dat in de basis nog steeds voelt als de voorgaande edities, maar die net weer wat vernieuwder oogt.

Nieuw lettertype, andere koppen, meer ruimte voor beeld en naast de vaste items een paar nieuwe rubrieken zoals Speel op Safe (om preventie meer handen en voeten te geven) en BN-er aan het woord.

De mannen van de voormalige reddingboot C.A. Den Tex bijten de spits af op de voorkant. Binnenin aandacht voor verschillende vrijwilligers van de KNRM zoals Bram Feij die op Chios is geweest bij de opbouw van het reddingstations aldaar, de schippers aan het woord in de reddingrapporten en Achteraf en het on-alledaagse abseilen met KNRM Wijk aan Zee. Daarnaast is er ruimte voor de samenwerkingpartners als piloot Bart Sinnaeve van NHV en zeiler Pieter Jan Postma over zijn KNRM gevoel.

Voordat de Redding Maatschappij zogenaamde ‘wippertoestellen’ had die via een raket een lijn naar gestrande schepen schoot - zodat via die lijn de bemanning het schip kon verlaten - gebeurde dit overzetten van de lijn soms met paarden. Een paard met een ruiter op de rug zwom door de branding naar het gestrande schip. Daar aangekomen gaf de ruiter de lijn aan de bemanning. Op die manier kon met een lijn de verbinding tussen het schip en de wal worden gemaakt. Langs deze lijn verliet de bemanning het schip dat reddeloos verloren was.

In het boek Strandrovers, jutters en redders van H.TH. de Booy staat een reddingsactie zoals deze beschreven:

“… De zware storm van 14 oktober 1824 joeg talrijke zeilschepen op onze kust. Vele werden, na op de banken te hebben gestoten, door de branding verbrijzeld en wederom eiste de zee een groot aantal slachtoffers. … Van sommige schepen werd de gehele of een gedeelte van de equipage gered; van andere kon slechts worden vermeld, dat alle opvarende waren verdronken. …

Toen de Louisa Augusta te ± 4 uur ’s ochtends benoorden Ballum (Ameland) was gestrand, reden de wagenaars direct naar het strand voor het bergen van aangespoelde lading. Ook twee Ballumers, Kersje Siedzes Meester en Jan Feike Koster, behoorden tot degenen, die naar de strandingplaats ijlden. Toen in het holst van de nacht de roep ‘schip gestrand’ klonk, was Kersje Meester in zijn onderbroek en onder kousen te hebben aangetrokken naar het strand gehold.

Er stond een hoge branding. De opvarenden van de Louisa Augusta hadden trossen uitgeworpen, doch men staagde er niet in, deze te bemachtigen.

Kersje Meester klom toen op een paard en joeg het de branding in, terwijl Jan Koster zich vasthield aan de staart van het paard. Na een lange worsteling tegen stroom en branding slaagden zij erin bij het achterschip van de Louisa Augusta te komen en een der trossen te grijpen. Een zware breker sleurde Kersje van het paard. Hij kon niet zwemmen, maar greep de tros en gelukkig zag Jan Koster kans, om het paard te beklimmen en Kersje te redden. Met grote moeite bereikten zij het strand; de wagenaars haalden de tros stijf en de schipbreukelingen konden zich langs deze lijn in veiligheid brengen. Alleen de kapitein verdronk. Vlak na de redding sloeg het schip uit elkaar. …”

Na deze tijd kregen paarden een prominente rol bij de kustreddingstations zonder haven. De strandreddingboten werden vanaf het ontstaan van de Reddingmaatschappijen in november 1824 met paarden in zee getrokken. Voor iedere lancering waren aan weerzijde van de reddingboot vier paarden nodig. Deze paarden waren geen eigendom van de KNRM, zij werden tegen een kleine onkostenvergoeding van plaatselijke boeren geleend. De paarden werden opgeleid niet bang te zijn in de branding. Veulens renden los naast hun ingespande moeder mee wanneer de reddingboot naar zee werd gebracht. Getrainde paarden vonden het leuk werk, en genoten ervan het water in te mogen.

Sinds de motorisering van de reddingboten kwamen er ook tractoren voor het lanceren. Er waren steeds minder boeren met paarden in de kustplaatsen, en daarom maakte de KNRM geen gebruik meer van paarden.

Op Ameland en Terschelling worden nog demonstraties gegeven met reddingboten en paarden.

Jaarlijks redt de KNRM ongeveer 95 dieren, waaronder ongeveer 60 honden. In tien jaar tijd 750 dieren.
In 2016 zijn er inmiddels al 80 reddingsacties geweest waarbij een dier betrokken was.

Diersoort Geredde dieren

Paarden onmisbaar bij het redden van schipbreukelingen

Voordat de Redding Maatschappij zogenaamde ‘wippertoestellen’ had die via een raket een lijn naar gestrande schepen schoot - zodat via die lijn de bemanning het schip kon verlaten - gebeurde dit overzetten van de lijn soms met paarden. Een paard met een ruiter op de rug zwom door de branding naar het gestrande schip. Daar aangekomen gaf de ruiter de lijn aan de bemanning. Op die manier kon met een lijn de verbinding tussen het schip en de wal worden gemaakt. Langs deze lijn verliet de bemanning het schip dat reddeloos verloren was.
Lees het verhaal van zo 'n reddingsactie uit 1824