Op het Markermeer is een sloepje onderweg van Zwolle naar de Amsterdamse grachten. De tocht verloopt voorspoedig, tot een lijn in de schroef roet in het eten gooit. De eigenaar gaat zelf te water om de lijn uit de schroef te verwijderen. Een uitdaging gezien de watertemperatuur van slechts 8 graden. Onderwater blijkt dat niet alleen de lijn in de schroef zit, maar de schroef zelf ook los zit, waardoor de sloep geen aandrijving meer heeft.
De sloepeigenaar appt wat rond en krijgt het advies - gezien zijn huidige positie - om KNRM Lelystad te bellen. Aan de telefoon geeft de schipper van het reddingstation de tip het anker uit te gooien om niet verder af te drijven of op de dijk te stranden.
Ondertussen zijn de vrijwillige redders van KNRM Lelystad gealarmeerd. Bij de meeste mensen wordt de pan met avondeten net op tafel gezet als de pieper gaat. Op het moment dat de reddingboot genoeg bemanningsleden aan boord heeft, vaart ze uit. Aangekomen bij de sloep wordt een sleepverbinding gemaakt en de hele combinatie zet koers terug richting Lelystad.
Tijdens het slepen gaat de telefoon van de reddingbootschipper nogmaals af: Reddingbootschipper: “Goedendag met KNRM Lelystad” Mevrouw Ans: “Hallo met mevrouw Ans. Mijn zoon Barend heeft hulp nodig op het Markermeer, hij heeft contact gehad met KNRM Lelystad, maar is de hulp onderweg?”
De schipper van de reddingboot kijkt de 40-jarige eigenaar van het sloepje aan en vraagt; “Heet jij Barend?” De eigenaar knikt. Reddingbootschipper: “Ik heb je moeder aan de lijn.” Figuurlijk zakt de eigenaar door de bodem van zijn schip. Reddingbootschipper: “Wil je je moeder nog even spreken?” Hij maakt gebaren met hoofd en handen wat lijkt op een duidelijke NEE.
De schipper stelt de vrouw gerust en zeg dat alles goed gaat met haar zoon en dat de reddingboot inmiddels hulp verleent. Wanneer hij veilig in de haven ligt, geven we de eigenaar van de sloep het advies zijn moeder nog even te bellen.
Eind goed al goed.
Nadat de reddingboot is bijgetankt en klaar is voor de volgende alarmering, gaan de vrijwilligers vlug naar huis voor een opgewarmde hap bij hun eigen “moeder”.
Ook dit jaar hebben we het weer gedaan; een grote oefening op het Markermeer voor de deur van Lelystad. Maar dit jaar wilden we wat anders. En zo zijn we op zoek gegaan naar een oefenobject waarbij een aantal zaken in ieder geval geoefend moesten kunnen worden. We wilden meerdere slachtoffers bij het incident, de CIS en de OSC moesten in het scenario voorkomen, de CIS moest met andere hulpdiensten samenwerken en, als pilot, wilden we de OVD brandweer en de OVD GHOR aan boord van het schip laten gaan waar de OSC zich zou bevinden.
Onze schipper van het station riep het al vaker: “Hoe pakken we een incident aan op een hotel- of vakantieschip? We zien ze steeds vaker varen, dus de kans op een incident wordt steeds groter.” Dus hup, aan het werk en een oefenstaf samen stellen: Sabine zorgt voor de lotusslachtoffers voor de EHBO, Jaap regelt de logistiek en een oefenobject en ikzelf probeer andere hulpdiensten mee te krijgen voor de oefening. Dan een paar keer goed roeren en rolt er een oefening uit.
Ons oefenobject werd gevonden in de vorm van het vakantieschip Prins Willem Alexander. Tussen twee reizen door mochten wij de Prins Willem Alexander kosteloos om toveren tot een speeltuin voor de hulpverleners. Bijkomend voordeel was dat de bemanning zo ook mee kon oefenen.
Aan de Stationsweg in Hoek van Holland, met imposant uitzicht over de Berghaven, staan vijf nostalgische witte huizen met oranje pannendaken. De ‘Koninklijke Zuid Hollandsche Maatschappij tot het redden van schipbreukelingen’ bouwde de woningen in 1900 voor de bemanningsleden van hun reddingsboot. Anno 2017 is alleen huisnummer 25 nog van de Koninklijke Nederlandse Reddings Maatschappij Hoek van Holland.
Het KNRM-station bestrijkt het ankergebied voor zeeschepen net buiten de Berghaven, het havengebied tot Maasluis en het Hartelkanaal tot vijftig mile buiten de kust. De redders varen uit voor hulp aan anker- en cruiseschepen, zeil- en sportvisbootjes, kiters, surfers en zwemmers; bijvoorbeeld omdat iemand onwel is geworden of gewond is geraakt, overboord is gegaan of is verrast door het getij, bij motorpech of een brandje aan boord.
De bemanning van KNRM-station Hoek van Holland vaart zo’n 25 tot dertig keer per jaar uit. Om hun reddingswerk goed te kunnen doen, oefenen de vrijwilligers jaarlijks vijftig zaterdagmiddagen.
Oefeningen
Op deze zonnige zaterdagmiddag is logistiek medewerker Nico Zeeman oefenleider. “Zijn naam is geen grap”, geinen zijn collega’s. Nico zal de ploeg vandaag eerst op de Jeanine Parqui de brandbestrijdingpompen en -apparatuur laten testen en gebruiken.
Na de oefening in de haven gaat de oefening verder op zee. Daar gaan ze samen met twee medewerkers van de Maxima brandweerkazerne Maasvlakte een drenkeling zoeken en veilig naar de wal te brengen.
Als tegen zessen de laatste dagjesmensen nog eens omkijken en de toeristische attractie Marken vaarwel wuiven, daalt langzaam de rust weer neer over het voormalige vissersdorp. Hoewel, niet vandaag. Stapvoets slingert een colonne van zieken-wagens van de ambulancedienst Zaanstreek-Waterland door de kruip-door-sluip-door straatjes richting het lokale boothuis van de KNRM.
De koffie pruttelt al. Dirk-Jan van Geemen, zojuist van boord gestapt van de reddingboot Frans Verkade, heeft de pot zelf op het vuur gezet. De coördinator van deze avond ‘multidisciplinair oefenen met andere hulpdiensten’ weet dat de verzamelde hulpverleners wel een stevig bakkie kunnen gebruiken. Ze gaan het druk krijgen. ‘Ergens op het Markermeer dobbert een bootje met ‘slachtoffers’ die vanavond wel drie keer een mayday-mayday signaal zullen versturen. Maar wat ze hebben, en hoe je ze samen met onze KNRM’ers weer veilig aan wal krijgt, dat is aan jullie. Klein tipje van de sluier: het schijnt vrij bloederig te zijn. Succes dus’, aldus Dirk-Jan. ‘Wees wel en hou ze levend.’
Noodsignaal
Plaatsvervangend schipper Dennis Boes en opstapper Justin Zeeman mogen het spits afbijten. Als eersten varen ze, bijna dwars door een kolonie voor hun boot uit opstijgende vogels, naar het noodsignaal.
Het plezierjacht gevonden, struikelen zij bij het aan boord gaan bijna over het eerste slachtoffer; een man die nog wel bij bewustzijn en aanspreekbaar is, maar zich verder niet kan bewegen vanwege een slagaderlijke bloeding in zijn been. Zijn eerste reactie: hoe het gaat met zijn zwangere vrouw op het voordek? Zij is ook gewond, maar de man kan haar niet bereiken. Hij viel en ligt nu bloedend en bewegingsloos op het dek, maar hoort haar nog steeds roepen. ‘Hoe is het met haar en de kleine – ze is over twee tot drie weken uitgerekend’, jammert hij.
De ambulancebroeder aan boord zegt niks. Zijn enige taak is kijken en registreren. Boes en Zeeman moeten de situatie dus alleen beoordelen. Conclusie: het ziet er niet al te best uit. De man lijkt bijna dood te bloeden; zijn gewonde vrouw lijkt ter plekke te gaan bevallen.
‘Bel de ambulance en schakel de Radio Medische Dienst in’, communiceert Zeeman naar de meldkamer en collega Boes. Ze verdelen de taken. Dennis blijft bij de man, die dringend een tourniquet nodig heeft om het bloeden te stelpen; Justin bij de dame, die – dat kan er ook nog wel bij – spontaan hevige weeën krijgt. Een ding is zeker: ‘We hebben medische assistentie nodig, en snel!’
Collega-KNRM’ers varen ambulancebroeders Remco en Richard snel in een andere reddingboot richting het dramaschip. Zij zullen zich ontfermen over de man met een potentiële slagaderlijke bloeding en dwarslaesie. Menno en André gaan de vrouw en haar ongeboren kind helpen en hopelijk redden. Aan het einde van de oefening leeft iedereen nog: beter dan dat kan niet. Maar er zijn gaandeweg wel wat foutjes gemaakt, aldus de coördinatoren aan boord. Medisch, maar ook in de samenwerking met de KNRM’ers.
Communicatie
Collega-KNRM’ers varen ambulancebroeders Remco en Richard snel in een andere reddingboot richting het dramaschip. Zij zullen zich ontfermen over de man met een potentiële slagaderlijke bloeding en dwarslaesie. Menno en André gaan de vrouw en haar ongeboren kind helpen en hopelijk redden. Aan het einde van de oefening leeft iedereen nog: beter dan dat kan niet. Maar er zijn gaandeweg wel wat foutjes gemaakt, aldus de coördinatoren aan boord. Medisch, maar ook in de samenwerking met de KNRM’ers.
Dat voor de voeten lopen, gebeurde deels toen verpleegkundigen Remco en Richard KNRM’er Dennis kwamen aflossen. Dennis wilde hen direct bijpraten over de toestand van de man; Remco wilde eerst zelf kijken of de patiënt ‘ABCD veilig’ is – een werkwijze waarbij hulp wordt verleend volgens het principe Treat first what kills first. Begrijpelijk, stelt de coördinator. ‘Maar ook dan: geef het gewoon aan. Leg je hand op zijn schouder en zeg: ‘Goed gedaan, kerel. Nu pakken wij het even over, maar ik hoor straks graag je verhaal.’ Remco knikt instemmend.
Samenwerking
Zo had de samenwerking moeten verlopen. ‘Juist daarom zijn deze oefeningen zo belangrijk. Je raakt nog beter op elkaar ingespeeld. Twee jaar terug was ik aanwezig bij een soortgelijke training. Nog geen twee weken erna kregen we een melding: een man met een hersen-bloeding op een bootje. Toen bleek al hoe waardevol de geleerde lessen waren. De hulpverlening verliep feilloos.’ Ook de KNRM’ers zijn blij met dergelijke multidisciplinaire trainingen. Dirk-Jan: ‘Waar het om gaat, is dat de ene club precies weet hoe de andere functioneert. Wat de procedures zijn, over welk materiaal ze de beschikking hebben en wat bijvoorbeeld de aanlandingsplekken zijn rondom het Markermeer.’
‘Hier zijn al allemaal draaiboeken voor. Maar dan nog is het spannend als ineens die noodmelding binnenkomt. Om dan samen de beste hulp te kunnen bieden, moet je wel oefenen. Heel simpel: oefenen redt levens.’
Hits: 1244
Mis de boot niet! Schrijf je nu in voor de KNRM nieuwsbrief
Maandelijks houden we je op de hoogte van alle nieuwtjes, evenementen en bijzondere acties van de KNRM en onze reddingstations. Je kunt je op ieder moment weer afmelden.
