Op zaterdag 11 november, de 193e verjaardag van de KNRM, eren de vrijwilligers van de Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij de mensen die met hun vrijwillige bijdragen al 60 of 50 jaar het reddingwerk financieel mogelijk maken.

Deze "Redders aan de wal" werden in 1957 of 1967 donateur van de KNRM en zijn dat altijd gebleven. Ze werden donateur in het jaar dat reddingboot Javazee in dienst werd gesteld bij reddingstation Breskens. Sinds de vijftiger jaren nam het aantal hulpverleningen aan watersporters jaarlijks toe. In 1957 kwamen scheepsstrandingen nog geregeld voor. Zoals de stranding van de Achilles bij Westkapelle. De opvarenden werden met het wippertoestel gered.

Grijze natte koppen
Het hoogtepunt van het bezoek is de vaartocht met de reddingboot. Ondanks de hoge leeftijd en soms broze gezondheid van vele trouwe donateurs, kiest bijna iedereen ervoor om mee te gaan. Het is een feest om na terugkomst de glunderende gezichten en grijze natte koppen te zien! Tijdens de bezoeken komen de gesprekken op de reddingstations op gang en blijkt iedereen een persoonlijke reden te hebben om hun verbondenheid met water te bezegelen met een donateurschap van de KNRM. Velen hebben gevaren op de koopvaardij of bij de marine, maar ook het bezit van een plezierjacht, een indrukwekkende redding in de omgeving of een varend familielid kunnen de reden zijn geweest om het zeewaardige goede doel te steunen.

Trouwe donateurs
November is van oudsher de maand om op de reddingsstations de trouwe donateurs te ontvangen, omdat de KNRM op 11 november haar oprichting in 1824 viert. Sindsdien bestaat de KNRM dankzij donaties, giften, schenkingen en nalatenschappen, zonder overheidssubsidie. De traditie om donateurs na een “dienstverband” van 60, 50, 40 en 25 jaar (en soms 70 en een van 80 jaar) een attentie toe te sturen bestaat bij de KNRM al heel lang, het uitnodigen op de reddingstations om persoonlijk kennis te komen maken, is iets van de laatste jaren.

Reddingstation IJmuiden
IJmuiden is één van de 45 reddingstations van de Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij. Pas bij het graven van het Noordzeekanaal na 1865, kwam deze plaats in aanmerking voor het stationeren van een reddingboot. Voor die tijd deden de roeireddingboten in Wijk aan Zee en Zandvoort het reddingwerk.

In eerste instantie werd in IJmuiden een vuurpijltoestel gestationeerd, waarmee een lijn over een gestand schip geschoten kon worden. IJmuiden had toen maar weinig vaste bewoners, die een reddingboot zouden kunnen bemannen.

In 1876 werd de eerste roeireddingboot aan de noordzijde van het kanaal gestationeerd. In september een jaar later, ook aan de zuidzijde. Nog geen maand later konden de IJmuider redders tonen wat zij waard waren. Dertien opvarenden werden gered van de gestrande sleepboot Archimedes.

Oktober is Maand van de Geschiedenis. In een aantal artikelen nemen wij u deze maand mee op reis in de historie van KNRM-reddingstation IJmuiden. Vandaag deel V.

De bemanning van de reddingboot Koos van Messel ontving ’s middags op 20 april 2010 een alarm voor een medische evacuatie. In het ankergebied lag de motortanker Hornisse met aan boord een bemanningslid met pijn op de borst. De bemanning van de Koos van Messel kreeg het verzoek stand-by te blijven. Het was niet zeker of zíj de patiënt van boord moesten halen of dat dit per helikopter ging gebeuren.

Op het moment dat de Kustwacht doorgeeft dat er gevaren moet worden, besloot de bemanning voor de zekerheid de Automatische Externe Defibrillator (AED) mee te nemen vanuit het naastgelegen hoofdkantoor. Er ging geen ambulancepersoneel mee aan boord, maar bij terugkomst in IJmuiden zou een ambulance klaarstaan.

Bij aankomst bij de Hornisse werden twee opstappers overgezet. Eén van hen was Bauke Bakker, ambulancemedewerker van beroep. Uit het logboek van de schipper: “De man met klachten bleek neer gegaan te zijn. In een oogopslag ziet Bauke dat het foute boel is. De patiënt is blauwpaars van kleur en er is geen ademhaling of polsslag. Bauke en zijn collega Marcel beginnen onmiddellijk met reanimeren. Met resultaat: de man is weer aanspreekbaar.”

De opstappers dienden hem vervolgens zuurstof toe en vroegen een helikopter aan om de man van boord te halen. Bauke besloot met de patiënt mee te gaan naar het VU-ziekenhuis in Amsterdam. Na het maken van een hartecho bleek de man te moeten worden gedotterd. Patiënt heeft geen blijvende schade overgehouden aan het voorval. Opmerking in het logboek van de schipper: “zonder deze AED zou het hoogstwaarschijnlijk niet goed zijn afgelopen met deze patiënt.”

Oktober is Maand van de Geschiedenis. In een aantal artikelen nemen wij u deze maand mee op reis in de historie van KNRM-reddingstation IJmuiden. Vandaag deel IV.

De bemanning van de Christien stond in de nacht van 29-30 januari 1995 een ongebruikelijke opdracht te wachten: opstomen naar Nijmegen om hulp te bieden bij binnenlandse overstromingen.

De vaarvergunningen voor de grote rivieren waren al geregeld, maar in Zaandam voer de reddingboot een jachthaven binnen om binnenvaartkaarten te kopen. In de nachtelijke duisternis voer de Christien tot Wijk bij Duurstede. Daar werd daglicht afgewacht. Met de hulp van een rivierloods bereikte de reddingboot Nijmegen, boeien waren slecht te vinden.

Op maandagmiddag kwam de Christien aan in Nijmegen en is toen gelijk begonnen met het evacueren van 20 personen, waaronder een baby, in de Ooypolder. Huizen stonden half of helemaal onder water. Tussen de boerderijen door, over tuintjes, bij boerderijen langszij, over hekwerkjes en dijkjes. Een reddingsactie om nooit te vergeten.

De reddingboot had een ligplaats gekregen in de Waalhaven van Nijmegen aan de kade bij het dagblad De Gelderlander. De technische dienst van de krant zorgde voor walspanning en de bemanning kon in de kantine van het bedrijf terecht voor koffie en broodjes. Het bunkerbedrijf Neptune, waar de reddingboot de eerste dag gemeerd lag, schonk de Redding Maatschappij gratis brandstof. In de dagen die volgden, werd de Christien verschillende keren ingezet voor pendeldiensten naar uiterwaarden in de Waal.

Oktober is Maand van de Geschiedenis. In een aantal artikelen nemen wij u deze maand mee op reis in de historie van KNRM-reddingstation IJmuiden. Vandaag deel III.

De meest indrukwekkende redding die de Christien heeft gedaan, was op 4 september 2001 bij de Noordpier van IJmuiden samen met reddingboot Donateur van KNRM Wijk aan Zee. Al enkele dagen stormde het uit het noordwesten. Er stonden hoge en zware zeeën van acht tot wel negen meter, gepaard met heftige buien.

Om 15:28 uur werd een reddingvlot gesignaleerd voor een strandtent van Wijk aan Zee, direct werd de IJmuidense reddingbootbemanning gealarmeerd door de Kustwacht. Ondertussen komt er een melding van wrakstukken bij de Noordpier. Ook de reddingboot en de wippertruck van reddingstation Wijk aan Zee zijn gealarmeerd. De kustwacht meldde dat er een jacht tegen de buitenkant van de Noordpier lag. De mast was eraf en het was inmiddels een wrak geworden.

Als de Christien op minder dan 100 meter van de pier is, zag de bemanning het jacht als een speelbal tegen de blokken werd aangesmeten. Reddingboot Donateur zet als eerste z’n neus er tegenaan, en lukt het een opvarende van het jacht af te halen. Direct daarop gooide een hoge breker het jacht echter op z’n kant, waardoor de tweede opvarende – die een dikke jas, maar geen reddingvest droeg – te water raakte. Het speelde zich alles af in zeer hoge, dooreenlopende zeeën en op slechts luttele meters afstand van de dreigende en meedogenloze betonblokken van de pier.

Toen de redders de man te pakken kregen en aan boord wilden trekken, raakte een van hen zijn evenwicht kwijt en ging zelf overboord. In een reflex liet hij zijn reddingvest automatisch vol lucht lopen. De opvarende van het jacht klampte zich in doodsnood aan hem vast. Door accuraat manoeuvreren van de schipper van de Donateur en geoefend optreden van de bemanning konden eerst de drenkeling en daarna hun collega aan boord getrokken worden.

De Christien zag in de tussentijd nog een opvarende van het jacht in de kuip staan, slechts gekleed in een onderbroek en shirt, machteloos. De bemanning van de Christien ging aan dek met een zwemlijn en een van de redders sprong op het jacht om de man te helpen. Via de zwemlijn probeerde de redder samen met de drenkeling weg van het jacht te komen. Op enige afstand moest de redder de lijn echter loslaten, waarop hij en de schipbreukeling weer door het woedende water naar het jacht terug werden geworpen. Terwijl zware brekers de reddingboot aan stuurboord geselden, werd dezelfde operatie opnieuw gestart. Weer kwam de Christien op korte afstand van het jacht en weer kreeg de in het woeste water liggende redders de lijn toegeworpen.

Terwijl de redder én de lijn én de drenkeling omklemde, gaf de Christien langzaam achteruit waardoor de opstapper en de drenkeling vrij van het jacht én op grotere afstand van de dreigende betonblokken van de pier werden getrokken. De schipper manoeuvreerde de reddingboot langszij van de van de twee mannen waarna de drenkeling door de bemanning aan boord kon worden getrokken. Terwijl die in het gangboord neerzeeg, trokken de redders hun collega aan boord die zichtbaar zijn lichamelijke reserves aangesproken had.

Naar aanleiding van deze reddingsactie werden aan de bemanningen van de Christien en Donateur en de wipperploeg van Wijk aan Zee onderscheidingen uitgereikt.