Vertrouwen is de basis bij KNRM-Schiermonnikoog

Met 950 inwoners op Schiermonnikoog zou je verwachten dat het lastig is om voldoende vrijwilligers te vinden voor het KNRM-reddingstation. Maar niets is minder waar. 41 Schiermonnikogers zetten zich dagelijks in voor het redden van mens en dier. “Dat is ruim 4 procent van de bevolking. Als je dat landelijk zou doortrekken, zou er geen gebrek aan vrijwilligers zijn. Daar ben ik heel trots op”, zegt Boudewijn Stal, schipper van KNRM Schiermonnikoog.  

Op een mooie zomerdag komt de veerdienst vanuit Lauwersoog aan op Schiermonnikoog. De KNRM-reddingboot Koning Willem 1 is het eerste wat de passagiers zien. De KNRM leeft op het eiland. Dat blijkt ook uit de vele ‘KNRM 200 jaar’-vlaggen die wapperen bij de huizen die we met de bus passeren op weg naar het strand. Ter ere van het 125-jarige bestaan van de VVV hebben zich vandaag op dit breedste strand van Europa een selectie vertegenwoordigers van Schiermonnikoog verzameld. Van de poffertjesbakker en de kitesurfvereniging tot (uiteraard) de KNRM. Zowel de varende bemanning, als de KNRM Lifeguards zijn aanwezig met een moderne reddingboot, de oude Willem Horsman en een kusthulpverleningsvoertuig. Kinderen én volwassenen beklimmen de boten en maken een praatje met de aanwezige KNRM’ers. Een van de bezoekers besluit een overlevingspak te doneren aan reddingstation Schiermonnikoog.  

Reddingen 

De reddingboten van KNRM Schiermonnikoog hebben in 2023 68 reddingen verricht, waaronder de reddingsactie bij het autoschip Fremantle Highway die landelijk aandacht kreeg. KNRM-bemanningsleden zagen hoe opvarenden van 30 meter hoogte van het brandende schip sprongen en op het water klapten. Op één van de reddingboten trachtten de vrijwilligers een slachtoffer te reanimeren, helaas tevergeefs.  

Het zijn heftige incidenten waarmee de vrijwilligers die in het dagelijks leven buschauffeur, boer, gemeenteambtenaar of bakker zijn, in hun vrije tijd worden geconfronteerd. Voor een van de vrijwilligers was de reddingsactie met de Fremantle Highway de allereerste actie voor de KNRM. Voor de verwerking is het goed om na zo’n heftig incident bij de KNRM te blijven, vertelt Cees Soepboer, al 40 jaar vrijwilliger bij de KNRM. “Er komen namelijk nog heel veel mooie ervaringen aan”, zegt Cees (69). Na zijn actieve jaren als opstapper is hij nu SAR Liaison en traumaherkenner voor de eerste traumatische opvang van de vrijwilligers. “Ik kreeg dispensatie om te varen tot mijn 61ste, zodat ik nieuwe vrijwilligers op het achterdek kon opleiden. Ik mis de operationele dienst nog steeds. Het is onderdeel van je leven. Het is een mooi gevoel als je thuiskomt en mensen hebt kunnen helpen. Je maakt mooie en minder mooie dingen mee. Maar je helpt altijd anderen.”  

Jubilaris 

Samen met drie andere jubilarissen van het reddingstation is Cees dit jaar extra in het zonnetje gezet. Op het strand naast de oude reddingboot Willem Horsman, waarmee zijn droom om bij de KNRM te gaan als kleine jongen begon, vertelt de oud-boswachter over zijn tijd bij de Redding Maatschappij. Hij mocht erbij in 1981 “omdat ik een zwemdiploma had”, en heeft op een reeks reddingboten gewerkt. Eén gedenkwaardige reddingsactie was in 1998 met de Marie Bouanga die een aanvaring had met een chemicaliëntanker, waarbij een dode viel. “Dat er chemicaliën aan boord waren, was al spannend genoeg. Daarnaast zat er een gat in de Marie Bouanga waar een vrachtwagen doorheen kon. Wij hebben uiteindelijk de sleepverbinding gemaakt tussen de Marie Bouanga en de sleepboot.” Belangrijkste aan het werk aan boord is dat je vertrouwen hebt in het materieel en in elkaar. “Je moet precies weten wat de ander doet en kan. Dat maakt een goed geoefend team.”  

Vertrouwen 

Een goed geoefend team was Cees ook met Ardie Noorman (69), tevens actief sinds 1981. Ardie beaamt het belang van onderling vertrouwen. “Wat ik wel opzienbarend heb gevonden: ik ben eigenlijk nooit bang geweest. En dat heeft te maken met het vertrouwen dat ik had in mijn collega’s en de man achter het roer.  

Ardie had geen ervaring met varen toen hij in 1981 werd gevraagd voor de lijnwerp- en wipperploeg, een oud reddingmiddel. “Het is mooi dat ook de huidige jongelui de waarde inzien van de KNRM en erbij komen. Want het werk voor de KNRM is vrijwillig, maar niet vrijblijvend. Als de pieper gaat, reageer je. We begonnen op de rubberboot Tor die echt werd gezien als bijboot. Later kregen we de Tonijn en deden we zelfstandige acties waar de grote reddingboot niet bij kon of hoefde te zijn.” Ardie koestert de acties waarbij de KNRM écht het verschil kon maken. Zoals het met de reddingboot aan wal brengen van een leerling van zijn school die met spoed naar het ziekenhuis moest. “De artsen zeiden: als hij 10 minuten later was gebracht, hadden we niets meer kunnen betekenen. Dan denk je: dat zijn wel de 10 minuten die we hier samen voor elkaar hebben gekregen op het eiland.” Het omslaan van de Tonijn bij een actie bij een Deense kotter, maar ook het net op tijd van boord halen van de bemanning van de Krymhild voordat deze zonk, zijn een paar van de vele acties die nog op het netvlies van Ardie staan. 

Schipper Boudewijn Stal, al 25 jaar bij de KNRM waarvan de laatste 3,5 jaar als beroepsschipper, spreekt met respect over de jarenlange inzet van vrijwilligers als Ardie, Cees en Floris Talsma (48) die er 25 dienstjaren op heeft zitten. “Het is superbelangrijk dat vrijwilligers lang bij ons blijven, zeker in het kader van kennisoverdracht. Wij moeten als jonkies waardering en respect hebben voor degenen die 40 jaar hiervoor het reddingwerk deden. Dat is niet niks. Hun tomeloze inzet kan een toekomstvisie zijn voor de jeugd. En het delen van oude en nieuwe verhalen maakt een reddingstation natuurlijk ook gewoon heel gezellig.”